'' Καθαρά '' Δευτέρα - Χαρταετός

from parkouk

Η ονομασία της "Καθαρά" προήλθε από τη συνήθεια που είχαν οι νοικοκυρές το πρωί της ημέρας αυτής, να πλένουν με ζεστό νερό και στάχτη όλα τα μαγειρικά σκεύη, ως "ημέρα κάθαρσης". Στη συνέχεια τα κρεμούσαν στη θέση τους όπου και παρέμεναν μέχρι τη λήξη της νηστείας.
Από την Καθαρά Δευτέρα προετοιμάζεται ο άνθρωπος μετά τις εορτές και την καλοφαγία των Απόκρεων, να καθαρίσει την ψυχή και το σώμα του για να φτάσει στο τέρμα δηλ. στο Πάσχα και να αναστηθεί ξανά με την Ανάσταση του Κυρίου.
Κλασικό έθιμο της μέρας, είναι τα «κούλουμα» και το πέταγμα του χαρταετού! Εξαιτίας του ότι έχει καθιερωθεί από τα παλιά ακόμα χρόνια, η Καθαρά Δευτέρα να είναι μέρα «Καθαρμού» τα φαγητά της μέρας αυτής είναι νηστίσιμα, όπως λαγάνα (άζυμο ψωμί που παρασκευάζεται μόνο εκείνη τη μέρα),ταραμάς και άλλα νηστίσιμα φαγώσιμα όπως θαλασσινά, όσπρια, λαχανικά, οστρακοειδή και φασολάδα χωρίς λάδι. Όλα αυτά λέγονται «κούλουμα». Σύμφωνα με την παράδοση, τα «κούλουμα» πήραν το όνομά τους από την λατινική λέξη «Cumulus», όπου σημαίνει αφθονία, αλλά και το τέλος. Εκφράζει δηλαδή το τέλος της Αποκριάς.

Ο χαρταετός είναι μια ελαφριά κατασκευή σκοπός της οποίας είναι να πετά με τη βοήθεια του αέρα. Ο χαρταετός κρατιέται από αυτόν που τον πετά μέσω της καλούμπας, ενός λεπτού σχοινιού.

Η συνήθεια του πετάγματος χαρταετού προέρχεται πιθανότατα από την Κίνα. Είναι δημοφιλής σήμερα στην Κίνα, στην Ιαπωνία, στην Ινδία, στην Ταϊλάνδη και στο Αφγανιστάν. Στην Ελλάδα το πέταγμα του χαρταετού είναι μέρος των εθίμων της Καθαράς Δευτέρας και συγκεκριμένα του υπαίθριου εορτασμού της - τα λεγόμενα κούλουμα. Ο σκελετός των χαρταετών κατασκευάζεται είτε από ελαφρύ ξύλο είτε από πλαστικό, ενώ το μέρος που φέρνει αντίσταση στον αέρα από πλαστικό φύλλο ή χαρτί.    
Πηγή: ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

Όλοι συμφωνούν πως οι χαρταετοί είναι επινόηση των ανατολικών λαών (Κινέζοι, Ιάπωνες κ.λπ.), όμως αν θέλουμε να βρούμε ποιος χρησιμοποίησε τους αετούς σαν πτητικές μηχανές θα πρέπει να γυρίσουμε στον 4ο αιώνα όταν ο φιλόσοφος, μαθηματικός, αστρονόμος και πολιτικός Αρχύτας, από τον Τάραντα της Σικελίας, εφηύρε την πρώτη πτητική μηχανή τη λεγόμενη «περιστερά του Αρχύτα». Ήταν ένα ξύλινο ομοίωμα πουλιού που πετούσε με την επενέργεια του βάρους που ήταν αναρτημένο σε τροχαλία και πεπιεσμένου αέρα που διέφευγε από μία σχισμή.
Οι αετοί της αρχαιότητας και του Μεσαίωνα ήταν κατασκευασμένοι πιθανότατα από πανί, ενώ οι πρώτοι χαρταετοί αναφέρονται το 1450 στη Γερμανία και το 1606 στην Ισπανία, σε ημερολόγιο κληρικού ως παιχνίδι χαράς την ημέρα του Πάσχα.
    Το 1749, ο καθηγητής Αστρονομίας Γουίλσον, στη Γλασκώβη, σηκώνει τον πρώτο μετεωρολογικό αετό μαζί με τους μαθητές του και το 1754 ο Βενιαμίν Φραγκλίνος στην Αμερική διαπιστώνει τον ηλεκτρισμό της ατμόσφαιρας με αετό. Ο πρώτος κυψελοειδής τεράστιος αετός για μετεωρολογικές παρατηρήσεις υψώνεται από τον Αυστραλό Χαργκρέιβ το 1880, ενώ το 1909 ένα σύστημα αετών σηκώνει τον πρώτο άνθρωπο στον αέρα.
Λέγεται επίσης, πως για να ρίξουν το πρώτο σχοινί κατασκευάζοντας τη μεγάλη γέφυρα του ποταμού Νιαγάρα χρησιμοποίησαν αετό ενώ πολλοί αετοί κατασκευάστηκαν για στρατιωτικές χρήσεις.

        Από τα πλουσιόπαιδα της Ευρώπης, οι χαρταετοί πέρασαν από λιμάνι σε λιμάνι και έφθασαν πρώτα στη Σμύρνη, στη Χίο και στην Κωνσταντινούπολη, για να συνεχίσουν στα Επτάνησα, την Πάτρα, τη Σύρο και έπειτα σε όλη την Ελλάδα.

    Ανάλογα με την περιοχή, είχαν και μία ονομασία.

   Οι Σμυρνιοί τούς έλεγαν «τσερκένια», οι Κωνσταντινουπολίτες «ουτσουρμάδε»ς, οι Πόντιοι «πουλία», οι Θρακιώτες «πετάκια», οι Επτανήσιοι «φυσούνες». Σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, οι χαρταετοί ονομάζονταν «αστέρια», «ψαλίδες», «φωτοστέφανα» κ.ά. 

πηγή: Αποκριάτικα έθιμα